24.07.2014 16:42

Björgunarafrek íslenskra sjómanna í WW2

Fyrsta heila stríðsárið 1940 rann upp og Íslenskir sjómenn tóku strax þátt í Orustunni á N-Atlandshafinu. Og í fyrstu sem bjargvættar erlendra sjómanna. Var talið að þeir hafi bjargað eða veitt aðstoð 1112 erlendum sjómönnum þetta ár. Ég hef sagt frá björgun Bahia Blanca í Jan 1940 Næst er kannske happaför togarans ÓLA GARÐA Hinn 8. maí hjálpaði hann þrímastraðri skonnortu TVEY SYSTKIN (seinna GRÓTTA IS) frá bryggjunni í Hafnarfirði í vitlausu N.V.-veðri svo að skipið lá undir stórskemdum.

ÓLI GARÐA



Þá var haldið til Englands með aflann. 17 mílur vestur af Skerryorevitanum kom skipið að stórri tvegga hreyfla sprengjuflugvél (kafbátabana) á sjónum, ósjálfbjarga með öllu. Höfðu þeir skotið neyðarrakettum i fjóra klukkutíma án árangurs þar til Óla Garða bar að. Áhöfnin var 7 manns. Þeir festu nú í flugvélina og drógu hana til lands og þegar Óli Garða flaut ekki nær landi þá settu þeir út skipsbátinn og reru henni upp á um 2ja faðma dýpi og lögðu henni þar. Það var á vikinni við Tiree Island.

TVEY SYSTKIN

                                                                                                    © Finn Bjørn Guttesen

Þá var haldið áfram til Fleetwood og fiskurinn seldur. Þegar komið var vestur fyrir Vestmannaeyjar á heimleiðinni var L.v. Jarlinn að velkjast þar ósjálfbjarga; hafði mist skrúfuna, og því fátt til úrræða.

JARLINN. Honum var svo sökkt rúmu ári seinna Hér má lesa meir um þann atburð      



En piltarnir á Óla Garða brugðu honum aftan í dallinn og sigldu með Jarlinn til Reykjavikur og skiluðu honum þar. Það var hinn 21. mai eða réttum 13 dögum eftir að farið var úr firðinum. Að þessu sinni var skipstjórinn ÓLA GARÐA Jón Stefánsson,(seinna skipstjóri á B/V Jóni Baldvinssyni) sem annars er stýrimaður á skipinu

Jón Hjörtur Stefánsson skipstjóri


Næst var það svo eitt stærsta björgunnarafrek sem íslendingar hafa unnið. Skeði þ 16 júní 1940. Þegar skipshöfnin á b/v SKALLAGRÍMI bjargaði 347 breskum sjóliðum úr einu og sama skipinu.Breska hjálparbeitiskipinu (an armed merchant cruiser) HMS ANDANIA Svona segist Guðmundi Sveinssyni skipstjóra SKALLAGÍMS m.a frá í viðtali við fréttamann Morgunblaðsins þ 27 júní 1940: "Skallagrímur var staddur langt úti á hafi, er þeir fengu neyðarkall frá skipi, sem var statt í neyð. Þeir sneru við og héldu móti kallinu. Urðu þeir að stíma um 50 mílur til baka, er þeir. fundu skipið, sem í neyð var statt. Það var þá statt 80 sml S af Ingólfshöfða.Það var stórt breskt hjálparbeitiskip, sem skotið hafði verið, á tundurskeyti 

Guðmundur Sveinsson skipstjóri


Skipið var að því i komið að sökkva, er Skallagrímur kom að því og skipsmenn, breskir sjóliðar og hermenn að fara í bátana. Þeir voru þvínæst aílir, 347 talsins,teknir um borð í Skallagrím. Var veður þá allgott. Tveir af sjóliðunum voru særðir Hélt svo Skallagrímur áfram leiðar sinnar, með hina. bresku sjóliða.

b/v SKALLAGRÍMUR



En það voru mikil þrengsli um borð; einkum var það erfitt næstu nótt, því að þá var kominn stormur og sjór. Var ekkert það skjól til á skipinu, að þar væri ekki troðið inn mönnum. Jafnvel niðri í kolaboxum urðu menn að hafast við. En alt fór vel. Engan mann sakaði um borð í Skallagrími. Og eftir að hinir bresku sjóliðar höfðu verið 33 klst. um borð í Skallagrími, kom breskur tundurspillir á vettvang og tók sjóliðana. Flutningur mannanna milli skipa fór fram úti á hafi og tókst hann vel" Þessi björgun, sem mun vera hin mesta, sem íslenskt skiphöfn hefir afrekað, tókst öll mjög giftusamlega.


ANDANIA

                                                                                   © photoship

Um haustið var skipshöfn SKALLAGRÍMS heiðruð í viðurkenningarskyni fyrir björgun þessa.En þá sendu skipsmennn af " ANDANIA" skipshöfninni á " Skallagrími " 13 falleg silfurcígarettuveski, eitt handa hverjum skipverja, og auk þess fallegt gullúr til skipstjóra. Á úr skipstjóra er áletrað " From the Ships Company of HMS. Forfar, to the captain of SS. Skallagrimur in recognition of a gallant deed 15-06-1940 " ( Frá skipshöfninni af HMS. Forfar,til skipstjóran á Skallagrími í viðurkenningarskyni fyrir djarflegt hreystiverk 15-06-1940 ) og innan í cigarettuveskjunum er samskonar áletrun, nema að í stað nafns skipstjóra stóð skipshöfn. Gjafir þessar eru hinar vönduðustu, enda keyptar hjá hinu þekkta firma Mappin & Webb í London. Skipverjar á " Skallagrími "þessa f erð skipsins voru :Guðmundur Sveinsson, skipstjóri, Bárugötu 17, Guðjón Pjetursson, 1.stýrimaður, Höfðavik, Rvík, Óskar Valdimarsson, vjelstjóri, Skeggjagötu 5, Guðmundur Sigurðsson, vjelstjóri, Hafnarfirði, Einar Vídalín, loftskeytamaður, Bjargi, Seltjarnarnesi, Geir Jónsson, netamaður, Hringbraut 182, Jón Ólafsson, kyndari, Grund, Seltjarnarnesi, Ólafur Sigurðsson, kyndari, Óðinsgötu 21, Hilaríus Guðmundsson, matsveinn, Njálsgötu 39, Ingvar Jónsson, háseti, Urðarstíg 8, Brynjólfur Guðjónsson, háseti, Marargötu 1, Guðmundur H. Guðmundsson, Ásvallagötu 65, Sigurður Ingimundarson,háseti, Skólavörðustíg 38.

ANDANIA

                                                                                     © photoship

Skipið var smíðað hjá Hawthorn Leslie í Hebburn á Bretlandi 1922 sem ANDANIA  Fáninn var: breskur Það mældist: 13950.0 ts Loa: 158.60. m, brd 19.90. m Skipið  gekk aðeins  undir þessu eina nafni og fána En fékk HMS fyrir framan nafn sitt í stríðinu

ANDANIA

                                                                                                           © photoship

Hér má lesa meir um endalok  ANDANIA

                                                                                                        © photoship


Lokað fyrir álit
Flettingar í dag: 4982
Gestir í dag: 150
Flettingar í gær: 0
Gestir í gær: 0
Samtals flettingar: 195075
Samtals gestir: 8294
Tölur uppfærðar: 14.3.2025 19:04:53
clockhere